Kaynak: The Guardian, 15 Mayıs 2024

ABD, Gürcistan'ı Batı'ya karşı Moskova'nın yanında yer almaması konusunda uyardı. Yetkili, 'Kremlin'den ilham alan' yeni yasanın kitlesel protestolara yol açması nedeniyle ABD finansmanının çekilebileceğini öne sürdü.

TÜRKSAM Haber Analiz

Gürcistan’da uzun süredir tepkilere neden olan "yabancı etkinin şeffaflığı" yasa tasarısı kabul edildi. Parlamento Başkanı Şalva Papuaşvili'nin yönettiği oylamada, tasarıya 30 hayır, oyuna karşılık 83 evet oyu verildi. İktidardaki Gürcü Hayali Partisi, "yabancı etkinin şeffaflığı" yasa tasarısını ilk olarak Mart 2023'te parlamentoya sunmuştu. Bu tarih itibariyle tartışmalara neden olan yasa tasarısı son haftalar hem Gürcistan’da hem Batı kanadında geniş yankı uyandırdı. Yabancı etkinin şeffaflığı yasa tasarısı sivil toplum kuruluşlarının finansmanına sınırlama getiriyor. Buna göre fonlarının yüzde 20'sinden fazlasını yurt dışından sağlanan sivil toplum kuruluşları, "yabancı ajan" olarak kayda geçecek ya da para cezası verilecek. Mevzuata göre, Gürcistan'da finansmanının yüzde 20'sinden fazlasını yurt dışından alan medya veya sivil toplum kuruluşlarının "yabancı bir gücün çıkarlarına hizmet eden kuruluşlar" olarak kaydolmaları gerekecek. Bu yasa tasarısına ve kabul edilmesine karşı kitlesel protestoların devam ettiği Gürcistan’da yüzlerce protestocu parlamento kapısına dayanarak arbede çıkmasına neden oldu ve çok sayıda kişi göz altına alındı.

Yasaya karşı tepkili olan ABD yasayı, Rusya’dan ilham alınarak çıkarıldığını değerlendirip, Gürcistan’ın Moskova'nın çizgisine geri dönerek Batı'nın düşmanı haline gelmemesi konusunda ABD tarafından uyardı. ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Jim O'Brien, Salı günü Gürcistan parlamentosundan "yabancı etkinin şeffaflığı" yasa tasarısının geçmesinin eski Sovyet devletinin sorunlu tarihinde bir başka dönüm noktası olabileceğinden korktuğunu ifade etti. O'Brien, ABD'de Gürcistan hükümetinin bir kez daha Rusya ile aynı çizgiye geldiğine dair inancın sinyalini veren yorumlarda, fonun yakında çekilebileceğini öne sürdü. Sovyetler Birliği'nin çöküşünden sonra ABD tarafından Gürcistan'ın yeniden inşası için milyarlarca dolar harcandığını, ülkenin ekonomisi ve ordusu için yüz milyonlarca doların daha planlandığını söyledi. O'Brien, ABD'nin yaşanan kriz nedeniyle Gürcistan hükümeti bakanlarına ve yetkililerine yaptırım uygulamaya hazır olduğu konusunda uyararak: ‘Yasa AB normlarına aykırı ilerlerse ve demokraside erozyon ve barışçıl göstericilere karşı şiddet oluşursa, ABD'nin kısıtlamalarını göreceğiz. Özellikle sorumlular ve aileleri için mali ve/veya seyahat kısıtlamaları uygulanacaktır.’ dedi.

Bu durum ABD’nin tepkisinin yanı sıra Avrupa Birliği üye ülkelerinin de tepkisini çekti. Dün Letonya, Litvanya, Estonya ve İzlanda Dışişleri Bakanları Gürcistan'a giderek, Gürcistan muhalefeti ile bir araya geldiler. Litvanya Dışişleri Bakanı Gabrielius Landsbergis sosyal medyada şunları yazdı: "Demokrasi, özgürlük ve Avrupa'nın geleceği için başka bir savaşın yaşandığı Tiflis'e ulaştık." Litvanya Cumhurbaşkanı Gitanas Nausėda, Gürcistan muhalefeti ve protestocuları için dayanışma bildirisi yayınladı: ‘Sevgili Gürcü halkı, Gürcistan'ın Avrupalı geleceği için verdiğiniz mücadelede sizi duyuyoruz ve yanınızdayız. Hiç kimsenin Avrupa hayalinizi elinizden almaya hakkı yoktur.’ Nausėda'nın açıklamasında, hiç kimsenin halkın değerlere göre yaşama iradesini susturma hakkına sahip olmadığı belirtildi.

Litvanya Dışişleri Bakanı Landsbergis Gürcistan’a ulaştığında yaptığı açıklamada bu yasanın kabul edilmesi Gürcistan'ın AB ve NATO yolunu kapatacağını ifade etti. Gürcü Rüyası Partisi, 2003 Gül Devrimi’nden bu yana kaydedilen ilerlemeyi sarsmakla suçlandı. Avrupa Komisyonu Salı günü yeni yasanın Gürcistan'ın Avrupa Birliği'ne katılım başvurusunu baltalayacağı yönündeki tutumunu yineledi. Açıklamada, ‘AB üyesi ülkeler, bu yasanın kabul edilmesi halinde Gürcistan'ın Avrupa perspektifinde ciddi bir engel oluşturacağı konusunda çok açık.’ ifadelerine yer verildi. Aralık 2023 yılında Gürcistan’a Avrupa Birliği üyeliği için adaylık statüsü verilmiş ve Gürcistan gerek AB Doğu Ortaklığı Projesi gerekse de Avrupa Komşuluk Politikası bağlamında Avrupa Birliği uyum süreci dahilinde önemli derecede yol almıştı. Bu yasanın Gürcistan’ın AB adaylık sürecini derinden etkileyeceği açıktır. Bu sebeple Gürcistan Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili yasayı onaylayıp ya da reddetmesi kritik önem teşkil etmektedir.