Karabağ Zaferi sonrası Azerbaycan ile Ermenistan arasında çeşitli zamanlarda sıcak çatışmalar yaşanmıştır. Bu çatışmalar, Ermenistan'ın militarist ve anarşist eylemlerini içeren provokasyonlarıyla birlikte, bölgedeki huzuru bozmakta ve Kafkasya’daki güvenliği tehdit etmektedir.

Bölgedeki etkin politik güce sahip olan Rusya, Karadeniz ve Hazar Denizi'ne kıyısı olan ülkelerle bazılarında dostluk bağlarını geliştirirken, diğerlerinde özellikle Gürcistan'da mikro uluslardan de facto devletler (Güney Osetya ve Abhazya) oluşturma stratejisi izlemektedir. Ayrıca, Ukrayna'daki savaşta NATO'ya karşı Primakov ve Putin doktrinlerine dayanarak aksiyon almasına karşılık ABD, bölgede etkin olmak için CIA destekli planlarını devreye sokmuştur. Güney Kafkasya’da Türkiye’nin Azerbaycan'ı askeri ve siyasi açıdan desteklemesi, Türk Devletleri Teşkilatı ile birlikte bölgede stratejiler belirlemesi, enerji, maden ve ulaşım politikalarını Ermenistan üzerinden kontrol etmeye çalışan ABD'nin ilgisini artırmıştır.

Ukrayna'da özellikle insani yardım ve gönüllülük esasına dayanan ABD menşeli derin planın bir parçası olan BlackWater, T1G gibi paramiliter güçlerin yanı sıra Amerikalı (E) Deniz Subayı Andy Milburn tarafından kurulan ve Mozart Grup olarak adlandırılan Özel Askeri Şirket (Private Military Company & PMC), Ermenistan'daki ücretli askeri sözleşmelerin peşine düşmüş ve sonrasında kurucular arasındaki iç çatışmalar, mali sorunlar ve hukuksal nedenlerden dolayı feshedilmiştir. Fakat, eğitim operasyonlarını Ermenistan’a kadar genişletmek isteyen ve Rusya’ya karşı ABD’yi bu ülkede etkili kılmak isteyen Mozart’ın kurucu ve çalışanları, şirketin feshedilmesine rağmen hala stratejik derin planlar doğrultusunda çatışma bölgelerinde aktif rol oynamak için istihbari düzeyde çalışmalarını yürütmektedirler.

ABD destekli bu tür derin yapılar sadece gönüllülerden oluşmamaktadır. Görevleri de yalnızca askeri eğitim vermekle sınırlı değildir, aynı zamanda sivilleri kurtarmak gibi insani misyonlara sahiptirler. Bununla birlikte temel amaçları bölgenin jeopolitiğine göre özellikle Türkiye, Azerbaycan, İran ve Ermenistan sınırlarından geçecek olan Zengezur Koridoru’nun kontrolünü sağlayarak, bölgesel politikalara nüfuz edebilmektedir. Bu amaçla, Rusya ile birlikte ortak bir sistem kurarak kendi hegemonyaları altında bir düzen oluşturmayı istiyorlar. Böylelikle, hem CIA'ye paravan olarak hizmet ediyorlar hem de paramiliter aksiyonlarla kendi çıkarları için askeri denetim mekanizmasının temelini oluşturuyorlar.

Dolayısıyla Türk Cumhuriyetlerinin her birinin kendi ulusal ve uluslararası hedeflerini gerçekleştirmek için özel askeri ve istihbarat şirketlerinin kurulması, teşvik edilmesi ve desteklenmesi, kendi gizli servisleri ve askeri kurumlarıyla iş birliği yaparak teorik ve pratik bazda çeşitli coğrafyalarda faaliyet göstermeleri, devletlerin statik faktörlerden dinamik faktörlere doğru bir eğilimine yol açabilir. Bu, devletlerin daha hızlı ve esnek bir şekilde hareket etmelerini sağlayarak dinamik bir devlet anlayışının gelişmesine katkıda bulunabilir. Bu tür girişimler, devletlerin ulusal güvenliklerini ve çıkarlarını daha etkin bir şekilde korumalarına ve ilerletmelerine yardımcı olabilir.

Kaynaklar:

1. https://www.intelligenceonline.com/corporate-intelligence/2024/03/28/ghosts-of-the-american-private-military-company-mozart-group-haunt-yerevan,110197142-art
2. https://tass.com/politics/1569909
3. https://english.almayadeen.net/news/politics/us-private-military-group-in-ukraine-becomes-the-new-blackwa

https://www.rt.com/russia/570810-mozart-group-rebranded-ukraine/