Hamas-İsrail Savaşı’nın ilk gününden itibaren Azerbaycan'ın hangi ülkeyi destekleyeceği konusu geniş tartışmalara yol açtı. Azerbaycan’ın siyasi tercihleri ile ilgili yapılan iddialar doğru mu, doğruysa sorunun nedenleri neler?

Azerbaycan demokratik laik bir ülkedir. Azerbaycan nüfusunun yüzde 90'ından fazlası Müslüman olmasına rağmen devlet dinden tamamen ayrıdır ve Azerbaycan devlet geleneğinde siyasi kararlar hiçbir zaman din temelinde alınmamıştır. Ülkenin politikaları tamamen jeopolitik, ekonomik ve siyasi çıkarlara dayalı olarak sistematize edilmektedir.

İsrail, Azerbaycan'ın en yakın siyasi ortaklarından biridir. İsrail-Azerbaycan ilişkileri, 1991 yılında Azerbaycan'ın bağımsızlığının yeniden ilan edilmesinin ardından yeniden canlandı ve daha yüksek bir seviyeye ulaştı. İsrail ve Azerbaycan silah sanayii ve silah pazarında, gıda pazarında ve yatırım alanında çok yakın işbirliğine başladı.

1991'den 1993'e kadar süren Ermenistan işgali sırasında Azerbaycan siyasi güçler tarafından zayıflatılmış ve izole edilmiştir. Topraklarının yüzde 20'sinden fazlası Ermenistan Devleti’nin işgalinde olan Azerbaycan, İsrail ile karşılıklı faydalar çerçevesinde siyasi dostluk kurdu. İsrail bu 30 yılda silah sanayisiyle Azerbaycan'ın yanında oldu.

Ermeni lobisinin dünyada güçlü olması ve küçük bir ülke olmasına rağmen dünyanın her yerinde söz sahibi olması aslında Azerbaycan gerçeklerinin susturulmasına ve yanlış yansıtılmasına neden olmuştur. Dünyadaki Ermeni lobisiyle aynı güce sahip diğer lobi ise Yahudi lobisidir. Bu işbirliğinin diğer faydalarını sayarsak, Azerbaycan Devleti hem silah sanayiinde fayda sağladı hem de Yahudi lobisinin yardımıyla Azerbaycan tarafının gerçeklerini dünyaya aktarmasına destek oldu.

Ancak Azerbaycan'ın İsrail ile yakın siyasi işbirliği, Filistin'deki katliama ve uluslararası hukuka aykırı olan savaş suçuna sessiz kalması sonucunu doğurmamalıdır. Filistin, Ermeni lobisinin yayıldığı ve ideolojik güç elde edebildiği ülkelerden biridir. Bu nedenle Filistin sözde Ermeni soykırımını tanıdı ve bu nedenle  Hocalı soykrımına sessiz kaldı.

Azerbaycan ve Filistin arasındaki ilişkilerin zayıf olması, bugün Azerbaycan'ın Gazze’de yaşanan işgali ve soykırımı desteklediği anlamına gelmemektedir. Azerbaycan'ın  yaşanan bu savaş sırasında Filistin'e yaptığı yardım, Azerbaycan Devlet Başkanı'nın açıklamaları, Azerbaycan'ın uluslararası hukuka ve insani kurallara bağlı kaldığının siyasi ilanıdır. Azerbaycan Devleti, 30 yıllık işgal sürecinde de dünya örgütlerı tarafından aynı ilgisizliğe maruz kalmış, Azerbaycanlılara yönelik zulüm ve soykırımlar görmezden gelinmiştir. Aynı uluslararası muammeleyi gören Azerbaycan, aynı vahşeti yaşayan bir ülke olarak Filistin’i desteklemiştir.

Filistin ile Azerbaycan arasında siyasi diyaloğun aktif olmaması, ilişkilerin yıllarca dondurulduğu anlamına gelmez. Azerbaycan Cumhuriyeti ile Filistin Devleti arasındaki ikili ilişkilerin tarihsel sürecine baktığımızda, 15 Nisan 1992'de Azerbaycan Cumhuriyeti ile Filistin ulusal makamları arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasına ilişkin protokol imzalandığı görülmektedir. İlk diplomatik ilişkilerin kurulmasından sonra bu ilişkiler sürdürülmeye devam edildi.

11 Haziran 2013'te Filistin Dışişleri Bakanı Riyad El Maliki başkanlığındaki heyet, Filistin halkına yardım etmek amacıyla Bakü'de islami finansal güvenlik ağı oluşturma konferansına katılmak ve bağışçı ülkelerin Kudüs kentinin sektörel kalkınma planının finanse edilmesine yönelik konferansına katılmak üzere Azerbaycan'ı ziyaret etti. Söz konusu konferanslar sonucunda Azerbaycan tarafı Filistin Devleti’ne 5 milyon ABD Doları tutarında yardım tahsis etti.  Aynı zamanda 29 Eylül 2014'te Azerbaycan hükümetinin Gazze Şeridi'ndeki insani krizin üstesinden gelmek için tahsis ettiği 500 bin manat (635 bin ABD Doları) tutarında yardım, Dışişleri Bakanlığı'nın Uluslararası Kalkınma Yardım Ajansı aracılığıyla BM Ortadoğu İş ve Filistinli Mültecilere Yardım Ajansı'nın (UNRWA) hesabına aktarıldı. İki hafta önce Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, Azerbaycan Devleti’nin temsilcisi olarak Suudi Arabistan'a yaptığı ziyaret çerçevesinde Arap İslam Acil Durum Zirvesi'nde konuştu ve Azerbaycan'ın Filistin halkına insani destek vermeye devam edeceğini söyledi.

Azerbaycan bağımsız bir ülke olarak siyasi çizgisini belirlemekte ve onunla işbirliği yapacağı ülkeleri seçmekte özgürdür. Azerbaycan Devleti, ülkesinin çıkarlarına zarar vermeyecek şekilde mağdur  tarafının yanında olarak bölgede barışı desteklediğini beyan etmiştir.