Kaynak: TRT Haber, 5 Aralık 2022

Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, Ermenistan'ın Karabağ ile ilgili üçlü anlaşmaları uygulamadığını belirterek, "Ermeni oluşumlar, Karabağ topraklarından hala çıkarılmadı ayrıca mayın konusu, Azerbaycan için hassas sorun olarak geçerliliğini koruyor." dedi.

Rusya'yı ziyaret eden Bayramov ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, başkent Moskova'daki görüşmelerinin ardından basın toplantısı düzenledi.

Bayramov, Karabağ ile ilgili Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan arasında 2020 ve 2021'de yapılan anlaşmalara değinerek, "Bu anlaşmalar, Ermenistan tarafından uygulanmıyor. Ermeni oluşumlar, Karabağ topraklarından hala çıkarılmadı ayrıca mayın konusu, Azerbaycan için hassas sorun olarak geçerliliğini koruyor. Ermeni tarafından verilen mayınların yer aldığı tarlalarla ilgili haritalar eksik ve bu her hafta trajik olaylara yol açıyor." ifadelerini kullandı.

Laçın koridorunun insancıl amaçlar doğrultusunda Ermenistan tarafından kullanılmadığını vurgulayan Bayramov, "Azerbaycan'ın batı sınırları ile Nahçıvan Özerk Bölgesi arasında iletişim ve ulaşım koridorlarının açılması süreci gecikti." dedi.

"Ermenistan ile barış anlaşmasını imzalamaktan yanayız"

Bayramov, Azerbaycan ile Ermenistan arasında barış anlaşması meselesine değinerek, şöyle devam etti:

"Azerbaycan, daha önce 5 temel prensip doğrultusunda anlaşma taslağını hazırladı ve Ermenistan tarafına sundu. Bunun ardından iki tur müzakere yapıldı. Barış anlaşmasına ilişkin üçüncü görüş paketini Ermenistan tarafına sunduk. Ermenistan ile Azerbaycan arasında barış anlaşması taslağı konusunda üçüncü tur müzakerelerin yılın sonuna kadar yapılmasının mümkün olduğunu düşünüyoruz. Almatı Deklarasyonu ile Birleşmiş Milletler (BM) Tüzüğü, bu konuda ilerlemek için iyi bir temeldir. Bu temelde ilişkiler iyileştirilebilir."

Bayramov, Ermenistan ile mevcut sorunları çözmekten ve barış anlaşmasını imzalamaktan yana olduklarını dile getirdi.

Lavrov: 3+3 formatında toplantı için hazırlık yapılıyor

Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov da Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan arasında yapılan anlaşmaların uygulanmasının önemine işaret ederek, "Bu belgeler, ulaşım ve ekonomik bağlantılar üzerinde engellerin kaldırılması, Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki sınırın belirlenmesi ve barış anlaşmasının imzalanması dahil tüm sorunların çözümü için sağlam ve güvenilir bir temeldir." dedi.

Güney Kafkasya bölgesiyle ilgili 3+3 formatındaki bölgesel işbirliği platformuna da değinen Lavrov, söz konusu formattaki toplantı için hazırlık yapıldığı bilgisini paylaştı.

Lavrov, "Kuzey-Güney" Uluslararası Ulaşım Koridoru Projesi üzerinde "yoğun" çalışmaların devam ettiğini belirterek, "Bu, Asya ve Avrupa arasında faaliyet gösteren tüm nakliyeciler için önemli bir avantajdır. Burada ciddi tasarruf ve zaman ile finans açısından çıkar söz konusudur." ifadelerini kullandı.

TÜRKSAM Haber Analiz

Azerbaycan-Ermenistan arasında 44 gün süren II. Karabağ Savaşı’nın ardından Azerbaycan zafer kazanmıştır. Bu zaferin ardından 10 Kasım 2020 tarihinde Azerbaycan ve Ermenistan arasında anlaşma imzalanmıştır. Anlaşma maddelerine şunlardır: (ⅰ) Azerbaycan ve Ermenistan kontrol ettikleri pozisyonlarda kalacak, (ⅱ) Kelbecer 15 Kasım, Ağdam rayonu 20 Kasım, Laçin 1 Aralık’a kadar Azerbayan’a geri verilecek, (ⅲ) Tarafların ateşkese uymasını denetlemek amacıyla bir mekanizma oluşturulacak, (ⅳ) Karabağ’da temas hattında ve Laçin koridorunda Rus barış gücü bulunacak, (ⅴ) Ermenistan ordusu, geri çekilmesini Rus askerlerinin denetiminde yapacak, (ⅵ) Rus barış güçleri Karabağ’da 5 yıl süreyle kalacak. Taraflar 6 ay öncesinden itiraz etmezlerse süre otomatik olarak 5 yıl uzayacak, (ⅶ) 3 yıl içinde Ermenistan ile Hankendi arasındaki rota oluşturulacak. Rus askerleri bu rotanın korunması için yeniden konuşlandırılacak, (ⅷ) Yerinden edilmişler, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliğinin kontrolünde Karabağ ve etrafındaki bölgelere dönecek, (ⅸ) Azerbaycan’ın batı illeri ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasındaki ulaşım koridoru açılacak, (X) Taraflar arasında esir ve cenaze değişimi yapılacak.

Ermenistan, II. Karabağ Savaşı’na son veren bu anlaşmayı imzalandığı günden itibaren ihlal etmiştir. Ermenistan halkının anlaşmaya yönelik yaklaşımına bakıldığında, anlaşmayı kabul etmediği görülmüş, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ‘Türk Casusu’ olmakla suçlamış, halk meclisi basmış ve birçok kez protesto gösterileri düzenlenmiştir. Ermenistan’da meydana iç siyasi kriz daha ileri seviyeye gitmiş, Ermenistan Genelkurmay Başkanı, Başbakan Paşinyan’a istifa etmesi için muhtıra vermiştir. Başbakan Paşinyan, Ermeni ordusunun cephedeki yenilgisini halka kabul ettirememiş, dış dinamikler ve iç dinamikler arasında sıkışıp kalmıştır.  Ermenistan halkının bu tavrı Paşinyan hükümetinin dış siyasetteki politik yaklaşımlarını etki altına almıştır. Bu ve benzeri dinamikler göz önüne bulundurulduğunda, Paşiyan'ın anlaşmaya uymaması esasen şaşırtmamakla birlikte, bu kabullenmeyişin nereye kadar devam edeceği de merak konusu olmuştur. Uluslararası platformlarda kendisine destek arayan Ermenistan, Fransa dışında Azerbaycan aleyhine politika üretebilecek bir destek bulamamıştır. Gelinen noktada görülmektedir ki Ermenistan dış politikadaki pasif-agresif tutumu devam ettirecek ve her fırsatta imzaladığı ama uymayı reddettiği bu anlaşmayı ihlal etmeye devam edecektir.