İran-ABD Krizi: Paramiliter Gruplar ve CENTCOM Arasında Karşılıklı Misillemeler
Soğuk Savaş döneminde Rusya’yı sınırlandırma ve çevreleme politikası dahilinde ABD ve İngiltere Orta Doğu coğrafyasındaki ülkeleri kendi yanına çekmek amacıyla maddi destek sağlayarak muhtelif iş birlikleri ve askeri misyonlarla ittifak girişimlerinde bulunmuştur. Rusya'ya karşı ABD destekli NATO kurulurken, NATO'ya karşı Sovyet destekli Varşova Paktı kurulmuştur. Rusya, ABD'nin yayılmacı siyasetini önlemek adına dış politikada Primakov Doktrini'ni geliştirmiştir. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra İngiltere dış politikasında geri çekilme yaşarken, ABD dünyanın her yerinde olduğu gibi Orta Doğu’da da varlığını köklendirme çabasına girmiştir. ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) da, İngiltere'nin yerini alma çabası ve aynı zamanda Rusya ve İran'a karşı olan bu dış politikanın ürünüdür. ABD, Orta Doğu’da Rusya’nın nüfuzunu önleyici ve sınırlandırıcı misyonla kurmak istediği dengelerin yanında, 1979 yılında İran’da gerçekleşen İslam Devrimi’ne, ABD karşıtı radikal politikalara ve Şia Hilal’i bağlamında Orta Doğu’da kuvvetli bir şekilde etki eden İran’a karşı da tedbirli politikalar izlemiştir.
CENTCOM misyonuna kısaca bakılacak olursa; 1 Ocak 1983 tarihinde kurulmuş olup, görev alanı olarak başta Irak ile Afrika'da Mısır ve Orta Asya'da Afganistan da dâhil olmak üzere Orta Doğu'yu kapsamaktadır. Merkezi Florida eyaletine bağlı Tampa kentinde bulunan MacDill Hava Kuvvetleri Üssü'nde yer almaktadır. Komutanlık, 1991 Körfez Savaşı'nda Çöl Fırtınası Harekâtı, Afganistan Savaşı ve Irak Savaşı da dâhil olmak üzere birçok askerî operasyonda ana Amerikan varlığı olarak faaliyet gösterdi. 2015 yılı itibariyle CENTCOM güçleri öncelikli olarak Afganistan, Irak ve Suriye'de konuşlandırılmaktadır. 7 Ekim 2023 tarihinde başlayan Hamas-İsrail Savaşı’na İran ve ABD’nin taraf olması bölgesel gerilimi arttıran önemli bir etken olarak karşımıza çıkmaktadır. Hamas-İsrail Savaşı’nda CENTCOM, operasyonel olarak İran destekli Yemen’deki Husiler’e karşı faaliyet göstermekte, ilgili coğrafyada ABD varlığını İran’a karşı korumak istemektedir.
İran destekli paramiliter bir grup olan ‘Kataib Hizbullah’ın Ürdün'de üç ABD askerini öldüren bir insansız hava aracı saldırısından sonra ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) güçleri de, 2 Şubat saat 16.00'da Irak ve Suriye'de İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü(IRGC) ve bağlantılı milis gruplara hava saldırısı düzenledi. ABD askeri kuvvetleri, Amerika Birleşik Devletleri'nden uçan uzun menzilli bombardıman uçakları da dahil olmak üzere çok sayıda uçakla 85'ten fazla hedefi vurdu. Hava saldırılarında 125'ten fazla hassas mühimmat kullanıldı. Vurulan tesisler arasında komuta ve kontrol operasyon merkezleri, istihbarat merkezleri, roketler ve füzeler ile insansız hava aracı depoları ve ABD ve Koalisyon güçlerine yönelik saldırıları kolaylaştıran milis gruplarının ve Devrim Muhafızları sponsorlarının lojistik ve mühimmat tedarik zinciri tesisleri de yer aldı.
Ürdün-Suriye-Irak sınırına yakın konumda yer alan Tower 22(Kule 22) adlı üsse saldırı yapılmış akabinde ABD askerleri öldürülmüştür. 350 ABD askerinin konuşlandırıldığı bu üssü hava saldırılarından/ dronelardan korumak için ek bir hava savunma sisteminin entegre edileceği ilgili yetkililer tarafından bildirilmekle birlikte ABD, Devrim Muhafızları Kudüs Gücü ve Haşdi Şabi’nin bir parçası olan Kataib Hizbullah’a bağlı Harakat el-Nujaba ve Asaib Ahl al-Haq da dahil olmak üzere milislere ait hedefleri vurduğunu söylemektedir.
İsrail’in Gazze’ye karşı acımasız saldırıları ve soykırım yapması neticesinde Yemen’deki Husilerin ve Lübnan’daki Hizbullah’ın buna kayıtsız kalmayarak Irak ve Suriye’de İran destekli milis gruplar ile birlikte İsrail ve ABD’ye karşı saldırması haklı bir gerekçe gibi görünürken aynı zamanda Orta Doğu coğrafyasını da karıştıran paramiliter yapıların ne kadar etkin olduğunu göstermektedir.
Hamas-İsrail Savaşı ve İran’ın saldırılarını referans alan ABD Başkanı Joe Biden’ın da buradaki amacı; kendisinin mensubu olduğu zionist küreselciler ile Donald Trump’ın mensubu olduğu Amerikan Derin Devletine hizmet eden ulusalcılar arasındaki çekişmeden galip gelerek kendi arkasına aldığı küreselcilerin tekrar kendini ABD Başkanı olarak seçilmesine destek sağlamaktır. Biden, Ortadoğu’da güçlü bir ABD ve İsrail politikasının iyi bir seçim stratejisi olacağına inanmaktadır ve arkasına aldığı milis güçler ile bölgesel bir güç olmak isteyen İran İslam Cumhuriyeti’nin askeri aksiyonlarına karşı da her daim endişeli ve teyakkuz halindedir.
Kaynaklar
